Dietę tworzą wszystkie rodzaje spożywanych pokarmów, czy to w postaci stałej, czy płynnej. Jeżeli dieta zawiera wszystkie potrzebne składniki odżywcze w odpowiednich proporcjach, to jest nazywana dietą zrównoważoną.

Dzienna racja pokarmowa powinna być bardzo zróżnicowana pod względem składu. Powinna ona zawierać aż około 60 różnych składników.

Podstawowe zasady racjonalnego żywienia:

1. Różnorodność. Powinno się codziennie spożywać różnorodne produkty:
   1. Zbożowe: ciemne pieczywo jest bogatym źródłem cukrowców, białka, witamin z grupy B, żelaza, cynku, magnezu i błonnika.
   2. Przetwory mleczne i mleko — ważne źródło wapnia i fosforu. Zaleca się spożywanie chudych produktów, które są pozbawione tłuszczu, cholesterolu i soli.
   3. Warzywa i owoce — źródło substancji antyoksydacyjnych, takich jak witamina C, i beta-karoten oraz błonnika i soli mineralnych, które posiadają działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwnowotworowe.
2. Utrzymanie masy ciała. Dieta powinna pozwalać na utrzymywanie należytej masy ciała. Nie powinna dopuszczać do otyłości, zwłaszcza brzusznej.
3. Ograniczenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i produktów bogatych w cholesterol. Zastąpienie ich olejami roślinnymi. Należy przy tym pamiętać, że olej rzepakowy zawiera kwas eurykowy, który źle oddziałuje na pracę narządów miękkich (serca i wątroby). Należy, więc zwracać uwagę przy kupowaniu leju rzepakowego, aby była tam zamieszczona informacja, że kwas eurykowy został rafinowo usunięty.
4. Unikanie spożywania cukrów prostych i słodyczy - pomaga to w utrzymaniu stałej masy ciała i chroni zęby przed próchnicą.
5. Ograniczenie spożycia soli (chlorku sodu) - pozwoli to na zmniejszenie zagrożenia nadciśnieniem tętniczym.

Tabela 1. Zalecany przez Światową Organizację Zdrowia model zawartości podstawowych składników w spożywanej żywności w porównaniu ze spożyciem w Polsce (Słowińska-Lisowska Małgorzata, Sobiech Krzysztof A. „Dieta sportowców”, AWF Wrocław, Wrocław 2000).